نشانه‌های مــؤمــن (24)
24. لَيِّنُ الْعَرِيكَةِ: نرم و مهربان است
یکی دیگر از نشانه‌های مؤمن، طبیعت نرم و ملایم داشتن است. «لین» در لغت، به معنای ضد خشونت، نرمی و لطافت است. (لسان العرب، ج‏13: 394). عریکه، یعنی طبیعت، به کسی گفته می‌شود که کمتر با دیگران مخالفت کند و کمتر دیگران را از خود ناراضی کند. (مجمع البحرين، ج‏5: 282). پس «لین العریکه» یعنی در برخوردهای اجتماعی دارای طبع نرم بودن، نرم‌خو و نرم گو بودن، از نشانه‌های برجسته مؤمن است.
در فرازی از دعای شریف مکارم الاخلاق، امام سجاد (ع) صفت نرم‌خویی را با همین عبارت از خدا درخواست می‌کند: «وَ لِينِ الْعَرِيكَةِ»؛ نرم‌خویی را به من ارزانی دار. (صحیفه سجادیه: دعای 20).
نرم‌خویی و زبان ملایم با دیگران به‌قدری ارزشمند و اثرگذار است که خداوند به موسی و هارون (ع) دستور رفتن به کاخ فرعون را فرمان می‌دهد، سفارش می‌کند که با وی با ملایمت و نرمی سخن بگویند: «فَقُولا لَهُ قَوْلاً لَیِّناً لَعَلَّهُ یَتَذَکَّرُ أَوْ یَخْشى»؛ و با او به نرمى سخن‌گویید باشد که او پند گیرد یا بهراسد. (طه: 44).
همین‌گونه، قرآن کریم، دلیل گردآمدن مردم در کنار پیامبر اکرم (ص) و متفرق نشدن آنان را وجود خصلت نرم‌خویی آن حضرت معرفی می‌کند. «فَبِما رَحْمَهٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ کُنْتَ فَظًّا غَلِیظَ الْقَلْبِ لاَنْفَضُّوا مِنْ حَوْلِکَ»؛ پس به [بركتِ‏] رحمت الهى، با آنان نرم‌خو [و پرمهر] شدى و اگر تندخو و سخت‌دل بودى قطعاً از پيرامون تو پراكنده مى‏شدند. (آل‌عمران: 159).
امیرالمؤمنین (ع) وقتی رسول مکرم (ص) توصیف می‌کند، چنین می‌فرماید:«أَلْيَنَهُمْ‏ عَرِيكَةً وَ أَكْرَمَهُمْ عِشْرَةً»؛ نرم خوترین مردم بود، ازنظر قوم و عشيره کریم‌تر و برتر بود. (الغارات، ج‏1: 98).
بنابراین، خصلت نرم‌خویی که از نشانه‌های مؤمن است، هم‌ریشهٔ قرآنی دارد و هم از پرافتخارترین خصوصیت پیامبر اکرم (ص) به شمار می‌رود.
و نیز امام علی (ع) انسان نرم‌خو را به درخت پرشاخ و برگ تشبیه کرده چنین فرموده است: «مَنْ لَانَ عُودُهُ، كَثُفَتْ أَغْصَانُهُ»؛ كسى كه درخت شخصيّت او نرم و بی‌عیب باشد، شاخ و برگش فراوان است. (نهج‌البلاغه، حکمت 214).
نتیجه:
یکی از صفات برجسته مؤمن، نرم‌خویی و نرمی در رفتار و گفتار است. واژه «لَیِّن» به معنای ضد خشونت و «عریکه» به معنای طبع و سرشت است؛ بنابراین، «لَیِّنُ الْعَرِيكَةِ» کسی است که طبیعتی آرام، ملایم و سازگار دارد. این صفت نه‌تنها در معاشرت‌های انسانی باعث الفت و محبت می‌شود، بلکه از صفات پیامبران و اولیای الهی نیز به شمار می‌رود. امام سجاد (ع) در دعای مکارم‌الاخلاق، این خصلت را از خداوند طلب می‌کند. قرآن نیز به موسی و هارون فرمان می‌دهد که با فرعون با نرمی سخن‌گویند، شاید هدایت شود. نرمی پیامبر اسلام (ص) در رفتار، عامل گردآمدن مردم‌به‌دور او بود. امام علی (ع) نیز نرم‌خویی را نشانه شخصیت پربار معرفی می‌کند. در یک‌کلام، نرم‌خویی جلوه‌ای از ایمان و روش رسول خدا (ص) است.
ادامه دارد