زیبایی‌های رمضان (27)

زیبایی شب‌زنده‌داری، دعا و مناجات
شب‌زنده‌داری، اقامه نمازهای نافله و مناجات، از زیبایی‌های روح‌افزای رمضان است که فضایی سرشار از آرامش و معنویت ایجاد می‌کند و جان انسان را به نور ارتباط با خدا جلا می‌بخشد.
امام علی (ع) می‌فرماید: « سَهَرُ العُيونِ بِذِكرِ اللّه فُرصَةُ السُّعَداءِ و نُزهَةُ الأولِياءِ»؛ بیدارباش چشم‌ها در شب به ذکر خدا، فرصت نیکبختان و تفرّج اولیاء است. (غررالحکم: ۵۶۴۲). همچنین در سخنی دیگر فرمود: «سَهَرُ الليلِ في طاعَةِ اللّه، رَبيعُ الأولياءِ و رَوضَةُ السُّعَداءِ»؛ شب‌بیداری در طاعت خدا، بهار اولیاء و بوستان نیکبختان است.» (غررالحکم: ۵۶۱۳). این بیانات نورانی نشان‌دهنده جایگاه ارزشمند احیای شب در سلوک معنوی مؤمنان است.
امام زین‌العابدین (ع) در فرازی از نیایش‌های خود از خداوند چنین درخواست می‌کند: «و اعمُرْ لَيلي بِإيقاظِي فيهِ لِعبادَتِكَ و تَفَرُّدِي بِالتَّهجُّدِ لكَ  و تَجَرُّدِي بِسُكُوني إلَيكَ  و إنزالِ حوائجِي بكَ»؛ [خدايا!] با بيدار كردن من در شب براى بندگی‌ات و خلوتِ شب‌زنده‌داری براى تو و آرام گرفتنم به تو و آوردن نيازها و خواسته‌هایم به درگاه تو، شبم را آباد گردان. (صحيفه سجاديه: دعای ۴۷).  این دعا، گواهی بر اهمیت شب‌زنده‌داری در رسیدن به قرب الهی و بهره‌مندی از الطاف پروردگار است.
در جای دیگر، این امام همام چنین  نجوا می کند: «اللَّهُمَّ  !  اجعَلنا مِمَّن دَأبُهُم الاِرتِياحُ إلَيكَ و الحَنِينُ  و دَهرُهُمُ (دَيدَنُهُم) الزَّفرَةُ و الأنِينُ جِباهُهُم ساجِدَةٌ لِعَظَمَتِكَ و عُيُونُهُم ساهِرَةٌ في خِدمَتِكَ»؛ بار خدايا! ما را از كسانى قرار ده كه روش آنان آرام گرفتن و شوق ورزيدن به توست و عمرشان به آه و ناله می‌گذرد. پیشانی‌هایشان در برابر عظمت تو به خاك افتان است و چشم‌هایشان درراه خدمت به تو بيدار. (بحار الأنوار: ج ۹۴، ص ۱۴۸).
قرآن کریم نیز ویژگی‌های مؤمنان پرهیزگار را این‌گونه توصیف می‌نماید: «كانُوا قَليلاً مِنَ اللَّيْلِ ما يَهْجَعُونَ. وَ بِالْأَسْحارِ هُمْ يَسْتَغْفِرُونَ. وَ في‏ أَمْوالِهِمْ حَقٌّ لِلسَّائِلِ وَ الْمَحْرُومِ»؛آن‌ها کمی از شب را می‌خوابیدند؛ و در سحرگاهان استغفار می‌کردند؛ و در اموال آن‌ها حقی برای سائل و محروم بود. (ذاریات: 17- 19).
 امام صادق (ع) در تفسیر این آیه فرموده است: «كانوا أقَلَّ اللَّيالي تَفُوتُهُم لا يَقُومُونَ فيها»؛کمتر شبى بود که از آن بهره‌ نبرند و برای عبادت در آن برنخیزند. (تهذيب الأحكام، ج ۲، ص ۳۳۶).
بنابر این، شب قدر، فرصتی استثنایی برای تهذیب نفس و تقرب به خداوند است. احیای این شب، فرصتی برای پالایش روح و نوسازی معنوی است. با بهره‌گیری از دعاها و مناجات‌های اهل‌بیت (ع)، می‌توان ارتباط عمیق‌تری با خداوند برقرار کرد و از برکات شب‌های قدر بهره‌مند شد. بیاییم با اخلاص، حضور قلب و توسل به معصومان (ع)، از این شب‌های عزیز برای رشد معنوی خود بهره ببریم.
ادامه دارد