«أَلَا سَاءَ مَا تَزِرُونَ وَ بُعْداً لَکمْ وَ سُحْقاً فَلَقَدْ خَابَ السَّعْی وَ تَبَّتِ الْأَیدِی وَ خَسِرَتِ الصَّفْقَةُ وَ بُؤْتُمْ بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ وَ ضُرِبَتْ عَلَیکمُ الذِّلَّةُ وَ الْمَسْکنَةُ»؛ ای مردم کوفه! بدانید کار زشتی را انجام دادید، از رحمت خدا دورباشید و نابود شوید که کوشش های شما به هدر رفت و دست های شما از کار بریده شد، و در سودای خود زیان دیدید و گرفتار خشم خدا گشتید، و سکه خواری و بدبختی به نام شما زده شد.

نکوهش و نفرین

در این فراز، حضرت زینب (س) مردم کوفه را مورد سرزنش قرار داده و آنان را به خاطر اعمال ننگینشان نکوهش می کند.

جملهٔ آغازین این فراز «أَلَا سَاءَ مَا تَزِرُونَ» برگرفته از بخشی از آیه 31 سوره انعام «أَلا ساءَ ما یزِرُونَ »؛ چه بد باری بر دوش می کشند! که در آن سخنی از خسران و زیان منکران معاد به میان آمده است. ایشان، کوفیان را متوجه بار سنگین گناهشان می سازد.

جملهٔ «بُعْداً لَکمْ وَ سُحْقاً» دو نفرین است که زینب (س) مردم کوفه مورد نفرین قرار می دهد: الف. از رحمت خداوند دورباشید. ب. مرگ بر شما و نابود شوید. این دو جمله نشان عمق نفرت حضرت زینب (س) از کوفیان است.

در ادامهٔ این فراز، عملکرد زیان بار آنان را برمی شمارد: 1. « فَلَقَدْ خَابَ السَّعْی»؛ تلاش و کوشش شما، بی فایده و به هدر رفت. 2. «وَ تَبَّتِ الْأَیدِی»؛ و دست های شما از کار بریده شد؛ 3. «وَ خَسِرَتِ الصَّفْقَةُ»؛ در سودا و معامله خود زیان و خسارت دیدید. 4. «وَ بُؤْتُمْ بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ»؛ گرفتار خشم خدا گشتید. 5. « وَ ضُرِبَتْ عَلَیکمُ الذِّلَّةُ وَ الْمَسْکنَةُ»؛ خواری و درماندگی شما حتمی شده است.

جالب توجه است که حضرت زینب (س) در لابه لای سخنان خود، به نحوی از آیات قرآن کریم اقتباس نموده است! جملهٔ «تَبَّتِ الْأَیدِی» برگرفته از آیات سوره «مسد» است که دربارهٔ ابولهب و همسر وی نازل شده و هر دو نفر برای ثروت و قدرت،آتش بیار معرکه بودند؛ اما جز آتش خشم خداوند، چیزی دیگر نصیب آنان نشد.

همچنین جملهٔ « ضُرِبَتْ عَلَیکمُ الذِّلَّةُ وَ الْمَسْکنَةُ» اقتباس از آیه 61 سوره بقره است که دربارهٔ بنی اسرائیل نازل شده «وَ ضُرِبَتْ عَلَیهِمُ الذِّلَّةُ وَ الْمَسْکنَةُ وَ باؤُ بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ ذلِک بِأَنَّهُمْ کانُوا یکفُرُونَ بِآیاتِ اللَّهِ وَ یقْتُلُونَ النَّبِیینَ بِغَیرِ الْحَقِّ ذلِک بِما عَصَوْا وَ کانُوا یعْتَدُونَ»؛ و (مهر) ذلت و نیاز، بر پیشانی آن ها زده شد؛ و باز گرفتار خشم خدایی شدند؛ چراکه آنان نسبت به آیات الهی، کفر می ورزیدند؛ و پیامبران را به ناحق می کشتند. این ها به خاطر آن بود که گناهکار و متجاوز بودند.

گزینش آیات و اقتباس از آن ها توسط زینب (س) حساب شده و دارای پیام های مشخص و تداعی کنندهٔ شیطنت های ابولهب و جنایات بنی اسرائیل بوده است.

حضرت زینب (س) با اقتباس و تلفیق سخنان خود با آیات قرآن کریم، به کوفیان فهماند، همان گونه که توطئه های علیه پیامبر اکرم (ص) سودی به حال وی نداشت و نیز جنایات هولناک بنی اسرائیل در حق پیامبران الهی نفعی برای آنان نداشته است، جنایت شرکت در قتل سیدالشهدا (ع) جز سنگینی بار گناه، ذلت و بیچارگی در دنیا و آتش خشم خداوند در آخرت، برای مردم کوفه چیز دیگر عایدشان نخواهد شد.

نکتهٔ دیگری از این سخنان حضرت زینب (س) به دست می آید اینکه حقیقتاً آن بانوی مکرمه هم فصاحت و بلاغت را به معنای واقعی کلمه دارا بوده است و هم آگاهی کامل از آیات و مفاهیم قرآن کریم داشته است.

ادامه دارد