نگاهی به سخنرانی حضرت زینب(س) در کوفه (8)
48 بازدید
موضوع: اخلاق و عرفان

«أَلَا وَ هَلْ فِيكُمْ إِلَّا الصَّلَفُ وَ النَّطَفُ وَ الصَّدْرُ الشَّنَفُ وَ مَلَقُ الْإِمَاءِ وَ غَمْزُ الْأَعْدَاءِ أَوْ كَمَرْعًى عَلَى دِمْنَةٍ أَوْ كَفِضَّةٍ عَلَى مَلْحُودَةٍ »؛ آیا درشما جز لاف زدن، خودپسندى، دشمنى، دروغ، تملّق و چاپلوسىِ كنيزكان، و كينه توزىِ دشمنان نيست، يا مانند سبزه اى در كنار لجنزار و نقره اى بر سر گورهاييد.
زینب (س) همانند استاد ماهری جامعه شناس، قاطع و کوبنده با دو کلمه «الا» که در هشدار و تنبیه به کار برده می شود (الاتقان، ج 2: 188) و
حرف «هل» که مخاطب بدون درنگ و تأمل تصدیق نماید استفاده می گردد (همان: 301)، سخنانش را ادامه می دهد.
از واژگانی «الصَّلَفُ»‏ خود را با کبر و غرور ستایش کردن. (لسان العرب، ج‏9: 197). و «النطَفُ» بدی وعَيْب. (همان: 334). و «الشَّنَف» شدت بغض و کینه.(كتاب العين،  ج‏6: 267). و « مَلَقُ» تملّق و چاپلوسى‏(فرهنگ ابجدي: 130). و
«غمز» اشاره باچشم و پلك و ابرو. «وَ إِذا مَرُّوا بِهِمْ‏ يَتَغامَزُونَ»‏ (مطففين: 30)؛ چون مؤمنان بر آنها گذر می كردند چشمك مى‏زدند. يعنى به يكديگر با چشم و غيره اشاره می كردند به قصد اهانت بر مؤمنان. (قاموس قران، ج‏5: 121). برخی، «غَمْزُ الْأَعْدَاءِ» مزدور و جاسوس دشمن ترجمه کرده است. ممکن است مراد از «غمز الاعداء» اشاره به این مطلب داشته باشد اینکه مردم کوفه با یک اشاره ی چشمی از سوی دشمن، دست از عهد و پیمان خود برداشته مسیر باطل را برگزینند که کوفیان در فاصله نماز مغرب و عشاء چنین کردند.
زینب (س) در این فراز، علاوه بر عهد شکنی و بی وفایی و دنیاگرایی که آغاز برای کوفیان بر شمرده است،شش ویژگی دیگر را برای آنان بیان فرموده است:
1. تکبر و خود ستایی؛2. بد کرداری و خرفتی؛ 3. بغض و کینه توزی؛ 4. تملّق و چاپلوسى؛ 5. اهانت و هتاکی؛6 مزدوری و جاسوسی. به راستی، مردمانی که دارای این اوصاف و ویژگی ها باشند، از آنان نباید انتظار کار نیک و شایسته داشت و سرنوشتی جز سر نوشت مردم کوفه نخواهند داشت.
در قسمت پایانی این فراز، زینب (س) به دو چیز تشبیه کرده است:
1. مردم کوفه را تشبیه به سبزه اى در كنار لجنزار می‌کند!یعنی همانند سبزه در مزبله و لجنزار، که ظاهرش آراسته و زیباست، اما در باطن و واقع، بد بو و متعفن.2. نقره اى بر سر گورهاييد. احتمال دارد منظور، حالت فریب و نیرنگ کوفیان باشد که ظاهر و باطن شان یکی نبوده و منافقانه عمل می کردند؛ مانند گوری که نقره آرایی شده اما در میان آن انسان بد کاره و دیو صفت باشد. ممکن است کنایه از این باشد که مردم کوفه دنیای دیگران و حاکمان ستمگر را پر زرق و برق ‌ساخته، دنیا و آخرت خود خراب کرده اند.
زینب (س) در اخیر با اخطار شدید الحنی، این فراز را به پایان می برد: «أَلَا سَاءَ مَا قَدَّمَتْ لَكُمْ أَنْفُسُكُمْ أَنْ سَخِطَ اللَّهُ عَلَيْكُمْ وَ فِي الْعَذَابِ أَنْتُمْ خَالِدُونَ»؛آگاه باشيد كه براى آخرت خويش بد چيزى را از پيش فرستاديد؛ خشم خدا شما را فرا خواهد گرفت و براى هميشه در عذاب جهنم خواهيد ماند.
ادامه دارد